ÍSLE2HS05 - Ritun og málnotkun
RITUN
Einingafjöldi: 5
Þrep: 2
Þrep: 2
Í þessum áfanga verður fjallað um upphaf íslenskrar ritmenningar, rætur íslensku og farið yfir norræna goðafræði með hliðsjón af helstu heimildum norrænna manna um efnið. Unnið verður með grundvallarhugtök ritunar og málnotkunar. Undir það falla t.d. grunnhugtök í málfræði, setningafræði og stafsetningu og mismunandi málsnið og stílbrögð í tengslum við ritun. Þá verður farið í meðferð og notkun hjálpargagna og heimilda í tengslum við ritgerðarsmíð. Nemendur vinna og kynna munnlega eigin verkefni, hver fyrir sig og/eða með öðrum. Áhersla á fjölbreytt verkefni sem reyna á sjálfstæð vinnubrögð og mismunandi hæfni nemenda, auka víðsýni og gagnrýna hugsun.
Þekkingarviðmið
- upphafi íslenskrar ritmenningar
- munnmenntum
- norrænni goðafræði og helstu heimildum um hana
- tengslum norrænnar goðafræði við evrópska menningu
- grunnhugtökum í bókmenntafræði
- helstu hugtökum í ritgerðasmíð
- orðaforða sem nægir til að skilja íslenskt nútímamál í ræðu og riti
- uppbyggingu einfaldra heimildaritgerða
- málfræðihugtökum og ritreglum sem nýtast í tal- og ritmáli
- notkun hjálpargagna og heimilda og mati á gildi heimilda
- uppsetningu og frágangi heimilda
Leikniviðmið
- lesa ýmsa texta sem tengjast efninu sér til gagns og gamans, greina þá og fjalla um inntak þeirra á skapandi hátt
- nota hjálpargögn við frágang ritsmíða
- nota heimildir af ýmsu tagi og setja efni þeirra fram í eigin texta með viðeigandi hætti.
- nota algeng stílbrögð í tal- og ritmáli
- flytja munnlega efni af ýmsu tagi og ræða eigin niðurstöður og annarra með málefnalegum hætti
- beita málfræðihugtökum og nota málfræðilegar upplýsingar til að efla eigin málfærni
Hæfnisviðmið
- túlka texta þótt merkingin liggi ekki á yfirborðinu
- nýta málfræðilegar upplýsingar til að efla eigin málfærni
- greina vísanir í norræna goðafræði í öðrum bókmenntaverkum eða samfélagi
- taka þátt í málefnalegum umræðum
- styrkja eigin málfærni, t.d. með því að nýta hjálpargögn um málfar og málfræði
- sýna tilbrigði í málnotkun
- beita skýru, vönduðu og blæbrigðaríku máli í ræðu og riti